تحقیق عالي قاپو

اين قصر كه نمونه منحصر به فردي از معماري كاخهاي عهد صفوي است، در اوايل قرن يازدهم هجري به فرمان شاه‏ عباس اول ساخته شد و شاه صفوي سفراء و شخصيت هاي عالي‏قدر را در اين كاخ به حضور مي‏پذيرفته است. اين كاخ داراي 5 طبقه است كه هر طبقه تزئينات مخصوص دارد. در زمان شاه‏ عباس دوم به بناي اصلي افزوده شده و شاه و ميهمانانش از تالار همين عمارت، مناظر و چوگان و چراغاني و آتش‏بازي و نمايش هاي ميداني را تماشا مي ‏كردند . اين‌ قصر كه‌ «دولتخوانه‌ مباركه‌ نقش‌ جهان‌» و «قصر دولتخوانه‌» نام‌ داشت‌، نمونه‌منحصر به‌ فردي‌ از معماري‌ كاخ‌هاي‌ عهد صفوي‌ است‌. مينياتورهاي‌ هنرمندانه‌ رضاعباسي‌،نقاش‌ معروف‌ عهد شاه‌عباس‌، نقاشي‌هاي‌ گل‌ و بوته‌، شاخ‌ و برگ‌، اشكال‌ وحوش‌ و طيور و گچ‌ بري هاي‌ زيباي‌ آن‌ به‌ شكل‌ انواع‌ جام‌ و صراحي‌ در تاق‌ها و ديوارها تعبيه‌ شده‌ است . گچ‌بري هاي‌ اتاق‌ صوت‌ با هدف‌ آكوستيك ‌طراحي‌ و اجرا شده‌اند تا نغمه‌ها و صداها به‌ طور طبيعي‌ و دلنشين‌ شنيده‌ شوند .
 عالي قاپو به دو صورت تلفظ گرديده كه براي هر كدام وجه تسميه‏ي است. آنچه بيشتر در مورد محاورات و مكاتبات متداول مي باشد عالي قاپو است كه مركب از كلمه عالي و قاپوي تركي به معني در مي باشد يعني باب عالي و مراد اينست همان طور كه در عثماني باب عالي معمول بوده بين ايرانيان شيعه هم چنين يابي وجود داشته كه مانند باب عالي عثمانيه ا مورد احترام بوده است و از اين رو كليه كساني كه مي خواستند وارد عالي قاپو شوند بايد خم شده آستانه را بوسيده و داخل شوند و حتي شاه عباس هم هنگام دخول باين عمارت از اسب پياده مي شده است. گذشته از اين عالي قاپو محل تحصن مقصران و گناهكاران بوده كه هر جاني و يا گناهكاري كه وارد درب عالي قاپو مي گرديد كسي نمي توانست او را از آنجا بيرون بياورد مگر به امر شاه صفوي و خلاصه عالي قاپو همان احترامي را داشت كه باب عالي در عثماني داشت.  و اما عده اي كه آنرا علي قاپو و علي قاپو نوشته ‏اند معتقدند كه هنگاميكه شاه عباس كبير درب نقره براي بارگاه حضرت اميرالمومنين عليه السلام به نجف برد و نصب كرد دري را كه در پيش آنجا نصب شده بود براي تيمن و تبرك اصفهان آورد و در عالي قاپو نصب كرد و از اين جهت آن را عالي قاپو و يا قاپي ناميده ند كه اين در منسوب به حضرت علي بن ابي طالب عليه السلام است و از اين رو مورد احترام شاه و مردم بود و حتي تا چند سال پيش هم مردم در اطراف آنجا آش‏ ها مي ‏پختند و نذوراتي مي كردند و بزنجير جلو در مزبور رشته هائي بعنوان دخيل مي ‏بستند و همانطور كه گفته شد در زمان سلاطين صفويه جاي بست گناهنكاران بود.  در هر حال از هر دو نام و وجه تسميه چيزيكه استنباط مي گردد نصب اين دو رفتاري كه در مقابل آت در مي شده مربوط به يك امر سياسي بوده كه همان استقلال صفويه در مقابل عثماني ها باشد.  و اما عمارت عالي قاپو بنيانش از زمان سلطنت سلاجقه است و در زمان صفويه داراي آن همه زيبائي و شكوه شده است و درب آنرا شاه عباس بزرگ از نجف اشرف آورده و از اين جهت مورد احترام سلاطين صفويه و مردم بوده است و چون اين كاخ در مقابل باب عالي عثماني ‏ها قرار داشته فوق العاده در جهت عظمت و زيبائي آن همت مصروف داشته‏ اند.  كاخ عالي قاپو سه طبقه و هر طبقه منقسم به دو طبقه اطاق است كه در واقع شش طبقه مي شود و چون از بام طبقه آخر ميتوان تمام مناظر شهر را ديد خود بام را هم يك طبقه حساب كرده‏ اند و مي گويند عالي قاپو هفت طبقه است ارتفاع آن 48 متر و در 28 متري داراي ايوان بزرگي است كه در ميان ستون هاي آن حوض مسي قرار دارد كه آب از آن فوران مي كرده است.  گچبري و نقاشيهاي عالي اطاق‏ ها متعدد آن هر بيننده را خيره مي كرده و اكثر گچبري ها بشكل بطري و شيشه‏ هاي شراب است.  اين كاخ در غرب ميدان شاه است كه عرصه آن 386 متر طول و 140 متر عرض است در مقابل عالي قاپو مسجد شيخ لطف الله در شرق ميدان واقع شده است.  شاردن فرانسوي كه سه مرتبه باصفهان مسافرت كرده و عمارت و كاخهاي دولتي را ديده گفته است ....