تحقیق صوفي و صوفي گری

وجه تسميه و اشتقاق كلمه ي صوفي:
 پيرامون وجه تسميه ي «صوفي» و اينكه اين كلمه از چه چيزي مشتق شده است و علت ناميدن اين گروه به ايـن نام چيست، نظـرات مخـتلفي بيان شده است كه در اينجا به پاره اي از اين نظريات اشاره مي كنيم:
 1- گروهي بر اين عقيده اند كه تصوف منسوب است به اهل «صُفّه» كه اينان گروهي از فقراي بدون مال و ثروت و خانواده بودند كه در مسجد پيامبر (ص) براي آنان صفّه اي ساخته بودند و با كمك مالي ساير مسلمين زندگي خود را اداره مي كردند و پيامبر (ص) به ايشان سلام مي داد كه «السلام عليكم يا اهل الصُفة، كيف اصبحتم؟»
    اما نسبت «صوفي» به اهل صُفّه صحيح نيست زيرا در آن صورت مي بايست «صُفّي» ناميده شوند، نه «صوفي» (1) و زمخشري در «اساس البلاغه» براي تصحيح اين نسبت مي نويسد: «فقيل مكان الصفّيه الصّوفيه بقلب احدي الفائين واواً للتخفيف» (2).
  2- نظر گروهي بر اين است كه «صوفي» از «صفا» مشتق شده است. البته اين گروه در پاسخ به اعتراض كساني كه نسبت صوفي به «صفا» را از نظر لغوي غلط مي دانند گفته اند كه: «كان في الاصل صفويّ فاستُثِقلَ ذلك فقيل صوفّيّ» (3) و دليل اينكه اينها «صوفي» را از «صفا» مشتق مي دانند، اين است كه مي گويند: : «مراد از آن صفاي قلب اهل تصوف و انشراح صدر و مراتب رضا و تسليم به مقدرات الهي است، علاوه بر اين صوفيه با خداوند در حال صفايي هستند كه هيچ چيز آنها را از آن باز نمي دارد و همچنين وجه مناسب آن، آنست كه صـوفيه به واسـطه ي موهـبت الـهي از كـدورت جـهل صـاف شده اند» (1) كه البته همان گونه كه گفته اند اين نسبت از نظر معني درست ولي از نظر اشتقاق لغوي غلط است.
  3- اينكه «صوفي»‌ مشتق از «صف» است و چون اين گروه از نظر تقرب به خداوند در صف اول هستند لذا منسوب به «صف» شده اند،‌ كه البته «قشيري» در رد اين نظريه مي گويد كه: «معني درست وليكن اين نسبت مقتضي لغت نباشد و اين طائفه مشهورتر از آنند كه در تعيّن ايشان به قياس لفظي حاجت آيد»....