پروپوزال رشته روانشناسی بالینی با موضوع هیپنوتراپی

بیان مسئله:

اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و اﺧﻴﺮا اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺤﺮك و ﻣﻮاد ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪه ﺧﻠﻖ وﺧﻮ و رﻓﺘﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﻜﻲ از ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ آﺳﻴﺐﻫﺎي رواﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ راﺣﺘـﻲ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﻨﻴﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮدي و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده و ﭘﻮﻳـﺎﻳﻲ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و اﻧﮕﻴﺰه و ﻋﻼﻳﻖ اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه اﻧﺪازد و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي اﻓﺮاد و ﺟﻮاﻣﻊ را ﺻﺮف اراﻳﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد و ﺑﺎزﭘﺮوري آﻧﻬﺎ ﻛﻨـﺪ. ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖ دادن ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺷـﻮد. ﺳﻮءﻣـﺼﺮف ﻣﻮاد و واﺑﺴﺘﮕﻲ و اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻪ آن اﺧﺘﻼل ﭘﻴﭽﻴﺪه اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻋﻠـﻞ و آﺛـﺎر زﻳـﺴﺘﻲ، رواﻧـﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﻌﻨﻮي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ]4[.

ﻋﻮاﻣـﻞ دﺧﻴـﻞ در ﺷـﺮوع و اداﻣـﻪ و ﻋﻮد در اﺧﺘﻼل ﺳﻮءﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ و ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺮدي، ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﭘﻴﺶ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي اﻋﺘﻴﺎد در ﻣﻌﺘﺎدان ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺷﺨـﺼﻴﺘﻲ، رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ، ﺷﻴﻮه زﻧـﺪﮔﻲ، ﻋﻘﺎﻳـﺪ و ﻛﮋﻛـﺎري در ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻫﻴﺠـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎداري ﻣﺘﻔﺎوت از اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ]4[.

   در فصل اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد، DSM-5 به تشریح 10 نوع ماده می پردازد: (1) الکل،  (2) کافئین، (3) کانابیس، (4) هالوسینوژن ها، (5) مواد استنشاقی، (6) اپیودها، (7) مواد آرام بخش، خواب آور و ضد اضطراب، (8) استیمولانت ها، (9) تنباکو و (10) سایر مواد ( یا مواد ناشناخته). این ده طبقه کاملا متمایز نیستند و وجه اشتراکشان این است که مصرف زیاد از حد آنها باعث فعال شدن مستقیم سیستم پاداش مغز می شود. سیستم پاداش مغز در تقویت (reinforcement) رفتارها و تولید خاطرات نقش دارد. آنها سیستم پاداش مغز را چنان به شدت فعال می سازند که ممکن است فعالیت های عادی مورد غفلت واقع شوند. در حالت عادی انسان ها از طریق رفتارهای سازگارانه سیستم پاداش مغز خود را فعال می کنند، اما مواد سوء مصرفی گذرگاه های پاداش را به طور مستقیم فعال می سازند. هر یک از انواع مواد سوء مصرفی و داروها از طریق مکانیسم های فارماکولوژیک متفاوت پاداش تولید می کند، اما واقعیت این است که همه آنها سیستم پاداش مغز را فعال می سازند و احساسات مختلفی از لذت به وجود می آورند که در انگلیسی معمولا با اصطلاح high (های) به آنها اشاره می شود. علاوه بر این، افرادی که اراده         و کنترل نفس (خود-کنترلی) کمتری دارند (که احتمالا نشان دهنده نقص هایی در مکانیسم های بازدارنده مغز است) ممکن است برای ابتلا به اختلالات مصرف مواد استعداد خاصی داشته باشند و این پدیده می تواند نشان دهد که در بعضی افراد ریشه های اختلالات مصرف مواد را، مدتها قبل از شروع عملی مصرف مواد، در رفتارهای آنها می توان مشاهده کرد]12[.