دانلود تحقیق درباره همگونی در ادبیات

تعداد صفحات:155

نوع فایل: word (قابل ویرایش)

لینک دانلود پایین صفحه

براي همگويي همخواني ناقص پسرو مي توانيم مثالهاي زير را بياوريم:

تخصير «تقصير» [tdexsir]  /tæqsir/

رخص «رقص»  [tdexsr]  /tæqsir/

سخف «سقف» [sæxf]→/sæqf/

در اينجا ملاحظه مي كنيد كه /q/ همخوان انسدادي ، ملازي بيواك ، تحت تاثير همخوانهاي سايشي بيواك بعدي ، مختصه انسدادي خود را از دست داده و خصيصة سايشي همخوان مجاور خود را پذيرفته است ولي ساير مختصه هاي آن تغيير نركده است. در حقيقت اين همخوان از نظر شيوة توليد با همخوان بعدي همگون و در نتيجه سايشي گرديده است كه اين دگرگوني آوايي را مي توان با فرمول زير نشان داد:

مثالهايي كه در (3-2-1-2) آورده شده اند نيز، همگي از نوع همگوني همخواني ناقص پسرو مي باشند.

3-2-1-5- همگوني هخوان با واكه

هرگاه همخواني تحت تأثير واكه‌هاي مجاور خود يك يا چند مختصه خود را از دست بدهد و يك يا چند مختصه واكرهاي مجاور خود را بپذيرد، مي گوييم همگوني همخوان با واكه صورت گرفته است، مانند:

مُيي «ماهي» /mahi\→ [moyi]

بديي «بدهي» /beæhi/→ [bedeyi]

سييي و سييي «سياهي» /siyahi/→ [siyeyi],[siyey]

چنانكه ملاحظه مي كنيد همخوان سايشي چاكنايي بيواك بين دو واكر مختصر بيواكي خود را از دست داده و از طرفي بعلت مجاورت با واكه /i/ از نظر محل توليد با آن همگون شده، واجگاه آن از چاكنايي به كامي تغيير نموده و در نتيجه همخوان سايشي – چاكنايي بيواك مختصه چاكنايي خود را از دست داده و به همخوان كامي، غلت و واكدار (نيمه واكه) /y/ تبديل گرديده است.

مثال بارز ديگر از اين نوع همگوني تبديل /p/ به [y] بين دو واكه است،  مانند:

طلايي «طلائي» /tæapi/→ [telayi]

سورميي «سرمه اي» /sormepi/→ [surmeyi]

دُيي «دائي» /dapi/→ [doyi]

همانگونه كه مشاهده مي كنيد همخوان انسدادي چاكنايي بيواك بين دو واكه مختصات بيواكي و چاكنايي خود را از دست مي دهد و با /i/ همگون شده، مختصه كامي را مي پذيرد و به همخوان كامي، غلت و واكدار /y/ تبديل مي‌شود كه مي توان براي اين دو تحول آوايي فرمول زير را ارائه كرد:

[واكه پيشين بسته] /V-  [كامي غلت +واك] → [همخوان چاكنايي – واك]

→[y]/V-/i/

3-2-2- همگوني واكه‌اي

همگوني واكه اي يا هماهنگي واكه‌اي فرايندي است كه طي آن يك واكه از يك هجا با واكه‌اي از هجاي ديگر شبيه و همانند گردد. همگوني واكه‌اي نيز مي تواند كامل يا ناقص، پيشرو يا پسرو باشد و در گويش ابركوهي هر چهار نوع آن وجود دارد.

3-2-2-1- همگوني واكه‌اي كامل پيشرو

هرگاه واكه‌اي تحت تأثير واكه هجاي قبل از خود قرار گيرد و تمام مختصه‌هاي آن را بپذيرد در اين صورت مي گوييم همگوني واكه‌اي كامل پيشرو رخ داده است، مانند:

كروات «كراوات» /keravat/→ [kerevat]

بشكسّن «شكستن» šeæstæn/→[šekessæ]

بنوس و بنويس «بنويس» /benevis/→([benvis])→[benves]

در اين مثالها مشاهده مي كنيم كه واكه /e/ روي واكه هجاي بعد از خود تأثير گذاشته و آن را همانند خود نموده است و بنابراين واكه هاي /æ/,/i/,/a/ از هجاي دوم كلمات فوق به [e] تبديل گشته اند.

(البته /benevis/ به صورت همگوني واكه اي كامل پسرو هم  تلفظ مي‌شود: بينويس و بينيويس «بنويس» /benevis→([binivis])→[binvis])

نمونه اي ديگر از همگوني واكه اي كامل پيشر ورا در مثال زير مشاهده مي‌كنيم:

/xonæk/→[xonok]

همگوني كامل واكه اي پيشرو در گويش ابركوهي زياد رايج نيست و نمونه هاي زيادي از اين نوع همگوني را در اين گويش نمي توان يافت. بنابراين براي تغييرات آوايي فوق فرمول كلي ارائه نمي دهيم ولي به هر حال مي توان تغييرات مثالهاي بالا را به شكل زير نشان داد كه نشانگر همگوني واكه اي كامل پيشرو است:

3-2-2-2- همگوني واكه اي كامل پسرو

هرگاه واكه اي تحت تأثير واكه هجاي بعد از خود قرار گيرد و تمام مختصه هاي آن را بپذيرد، همگوني از نوع واكه اي كامل پسرو خواهند بود. اين نوع همگوني در گويش ابركوهي فراوان ديده مي شود كه در اينجا به ذكر نمونه هايي از آنها مي‌پردازيم:

گولو «گلو» /gælu/→[gulu]

كودو «كدو« /kædu/→[kudu]

سيريش «سريش» /seriš/→[siriš]

بوخون «بخون (بخوان)» /bexun/→[buxu]

در اين مثالها ملاحظه مي كنيد كه واكه /æ/ تحت تأثير واكه /u/ ، مختصه باز بودن و پيشين بودن خود را از دست داده و مختصه بسته بودن و پسين بودن را از /u/ كسب كرده و كاملاً به آن شبيه گرديده است. تغيير آوايي فوق را مي توان بصورت فرمول زير نشان داد:

‌[واكه پسين بسته] /-C [پسين بسته] → [واكه پيشين باز]

/æ/→[u]/-C/u/

البته اگر قبل از واكه /æ/ يك همخوان چاكنايي قرار گيرد /æ/ به [u] تبديل نمي شود، مانند:

حسود «حسود» /hæsud]→ [hæsud]

عاروس «عروس» /pærus/→[parus]

نمونه ديگري از همگوني واكه اي كامل پسرو تبديل /e/ به [i] قبل از /i/ در مثالهاي زير مي باشد:

جي شي، چي چي «چه چيز» /čeiz/→[čiši];[čii]

(اين واژه به صورت ديگري هم تلفظ مي شود: چيچ، چيش «چه چيز») /čečiz/→[čič],[čiš]

سيريش «سريش» /seriš] → [siriš]

كيلي «كليد» /kelid/→[kili]

سيفيد «سفيد» /sdfid/→/sifid]

چناكه ملاحظه مي كنيد در اينجا /e/ تحت تأثير /i/ از هجاي مجاور خود يك درجه بسته تر شده و به [i] تبديل مي شود. فرمول زير گوياي اين تحول آوايي است:

‍[واكه پيشين بسته] /-C [بسته] → ‍[واكه پيشين نيمه بسته]

/e/→[i]/-C/i/

/e/ در پيشوند وجه نماي /be/ نيز در همين بافت آوايي به [i] تبديل مي‌شود (ر.ك4-4-4) .

بيمير «بمير» /bemir/→[bimir]

بيريز «بريز» /beriz/→[biriz]

بينويس و بينيويس «بنويس» /benešin/→[biši]

/benevis/→[binivis] , [binvis]

به نظر مي رسد، [binivis] هنگام تأكيد در امر كردن بيشتر بكار مي رود

علوم انسانی

فایل های جدید