بررسی نقد و تفسير داستانهاي تمثيلي هدايت و آل احمد ( آب زندگي، سرگذشت كندوها، نون و القلم )
چكيده:
هدف از نگارش اين رساله به دست دادن روشي براي تفسير روايات تمثيلي ادب فارسي است. پس از آوردن مقدمه اي در باب دلالت هاي حقيقي و مجازي كلام، فصل اول درباره ي تمثيل از ديدگاه بلاغت قديم و نقد ادبي جديد، انگيزه هاي بيان تمثيلي و مقايسه ي آن با بيان رمزي آورده شده است. فصل دوم مروري بر ويژگي هاي بنيادين قصه ها و تطبيق عناصر داستان هاي منتخب در اين رساله با اين ويژگي هاست و سرانجام در فصل هاي سوم تا پنجم داستان « آب زندگي» نوشتهي صادق هدايت و «سرگذشت كندوها» و « نون القلم» نوشته ي جلال آل احمد تفسير تمثيلي شده اند. در جريان تفسير داستان ها،. جهان بيني و افكار نويسنده.، آرا و انديشه هاي او كه در ديگر آثارش منعكس شده و نيز شرايط اجتماعي و سياسي زمان نگارش داستان لحاظ شده است.
مقدمه:
در آغاز كلمه نبود. انسان بود و اشياي پيرامونش. و انسان خواست كه بشناسد. و براي شناختن نياز به كلمه داشت؛ به اسم. تا پيش از شناختن اشيا، پيش از ترسيم صور اشيا در ذهن اسم اشيا را بداند. و انسان اسم گذاشت بر اشيا.(1) اسامي آن چه پيرامون انسان است – و البته آن چه در ذهن و فكر و روح اوست-، كوشش اوست براي شناختن. اين اسمها و كلمات، علامات و نشانههايي هستند كه به معاني معيني دلالت ميكنند و واضع آنها انسان است. انسان بر حسب قرارداد و به دل خواه خود، در ابتدا بر اشياي پيرامونش اسم گذاشت و اين نشانههاي وضعي/ قراردادي شدند نامهاي واقعي اشيا. «نشانهها وسايلي مقتصدانه هستند براي بيان معنايي كه يا حاضر است و يا قابل وارسي.»(2) انسان وقتي شيئي را ديد، تعريفي از آن شيء بر حسب صورت ظاهر، هويت و كاركرد آن – و اگر آن شيء مفهومي ذهني يا عقلي بود، تعريفي حاصل از ادراك آن – در ذهنش نقش بست و به منظور آن كه از آن پس براي ناميدن آن شيء همهي معنايي را كه در ذهنش دارد، با تمام حدود و ثغور آن به زبان نياورد، به نامگذاري آن پرداخت. و از اين رو است كه نشانهها «همه وسايلي مقتصدانه» هستند «براي بيان تعريفي طولاني» و «موجب صرفهجويي در اعمال ذهني».(3) نام اشيا را –از آن رو كه به معنايي دلالت ميكنند – دال، و معناي نهفته در آن را – كه همان صورت ظاهر اشيا و مجموعهي ويژگيهاي آنهاست- مدلول ميخوانيم. بنا بر تعريفي كه از نامها و نشانهها ذكر شد، دلالت اين نشانهها بر معنا دلالتي وضعي و قراردادي است؛ نه مبتني بر شباهت واقعي ميان دال و مدلول. هم چنيناند علامتهاي اختصاري يا نشانههايي نظير علامات راهنمايي و رانندگي. با وجود قراردادي بودن رابطهي ميان دال و مدلول در نشانهها و از آن جهت كه اشيا پيش از وضع اين نامها اسم ديگري (در ذهن انسان) نداشتند، مدلول اين گونه اسمها معناي حقيقي آنها محسوب است و انسان به محض شنيدن يا خواندن اين اسامي، صور اين اشيا را با همهي خصوصيات ظاهري و باطني كه از آنها ميداند، به ذهن ميآورد؛ بدون آن كه ذهن در اين فرايند شناختن دچار تكلف و زحمت شود. چرا كه اسمها در حكم علامتهايي هستند كه پس از وضع معنايي ثابت، معين و همه فهم دارند. اما اين اولين و ابتداييترين كوشش انسان است براي نهان كردن معنا در پوشش لفظ و نشانه. كوششي كه به جز صرفهجويي و اقتصاد در اعمال ذهني و زباني و سهولت در ايجاد ارتباط با ديگران انگيزهي ديگري مسبب آن نيست. در عين حال اين نشانهها در حكم آينههايي هستند كه معناي مورد نظر را به روشني و وضوح باز ميتابانند و اين معنا «واقعيتي است حاضر و موجود، يا واقعيتي كه ميتواند حضور داشته باشد.(4)»
فهرست:
مقدمه فصل اول: تمثيل 1-تمثيل در حوزه ي بلاغت 2- روايت هاي تمثيلي 2-1- تمثيل از ديدگاه نقد ادبي معاصر 2-2- ساختار روايي تمثيل 2-3- انواع روايت هاي تمثيلي 2-3-1- افسانهي تمثيلي 2-3-2- حكايت اخلاقي 2-3-3- تمثيل رمزي 2-4- تقسيم بندي ديگر 2-5- انواع تمثيل از نظر موضوع 3- ضرورت بيان تمثيلي 3-1- ترس و احتياط عنوان شماره ي صفحه 3-2- حفظ راز از نااهل 3-3- مصلحت 3-4- تأثيرگذاري بيشتر، جلب توجه و برانگيختن دقت 3-5- تعليم و عيني كردن مفهوم ذهني 4- ضرورت تمثيل گرايي در كتب آسماني 5- داستان تمثيلي ، داستان رمزي و بهره گيري از نماد 5-1- نگاهي ديگر به داستان تمثيلي 5-2- داستان رمزي 5-3- مقايسهي بيان رمزي و بيان تمثيلي 5-4- جايگاه نماد در روايات تمثيلي و رمزي 6- تمثيل و عدم واقعيت 7- تمثيل در ادبيات داستاني معاصر فصل دوم :بررسي داستانهاي «آب زندگي » ، «سرگذشت كندوها» و «نون والقلم» بر بنياد عمده ترين ويژگي هاي قصه ها 1- خرق عادت عنوان شماره ي صفحه 2- پيرنگ ضعيف 3- شخصيت ها و شيوهي شخصيت پردازي فصل سوم : تفسير تمثيلي داستان «آب زندگي » 1- شرايط سياسي و اجتماعي در زمان نگارش داستان 2- تفسير داستان فصل چهارم: تفسير تمثيلي داستان «سرگذشت كندوها» 1- سرگذشت نفت 2- تفسير داستان 2-1- سرگذشت كندوها (نظري برداستان) 2-2- تفسير داستان با تفكيك عناصر و اجراي اصلي 2-2-1- ولايت زنبورها 2-2-2- عسل 2-2-3- بلا 2-2-4- خواب زمستاني 2-2-5- تصميم كمندعلي بك عنوان شماره ي صفحه 2-2-6- مورچه هاي قرمز 2-2-7- جلسهي گيس سفيدها 2-2-8- پرواز زنبورها 2-3- نقد و نظر فصل پنجم : تفسير تمثيلي «نون و القلم» 1- مهمترين جنبش چپ گراي معاصر 2- ماجراي يك شكست (نظري بر داستان) 3- تفسير داستان 3-1- حكومت قلندرانه 3-2- هونگ هاي برنجي 3-3- دو ميرزا بنويس 3-4- فرجام كار 3-5- از دم در مسجد جامع تا ارگ حكومتي 4- نقد ونظر پا نوشت فهرست منابع و مآخذ
این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمتword در اختیار شما قرار میگیرد